loader

Miasto pogranicza

Wzajemne przenikanie się kultur, języków, wyznań, narodowości stanowi stały element pejzażu społecznego Śląska już od czasów średniowiecza. Słynne zdanie, które wypowiedział czeski rycerz do ślązaczki, a które zostało zapisane po polsku przez niemieckiego mnicha w łacińskiej księdze, dobrze ilustruje kwintesencję Śląska, jako terenu pogranicza kultur. „Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai” - bo o to zdanie chodzi - zostało zapisane w Księdze Henrykowskiej w XIII wieku, ale pojednana różnorodność obecna jest w dziejach Śląska nieprzerwanie. Wśród mieszkańców regionu żywa jest świadomość owej pojednanej różnorodności, a eksponowanie znaczenia  dziedzictwa jednej tylko nacji, jednego wyznania i jednego języka bywa wśród Ślązaków traktowane, jako kulturowo zubożające samoograniczenie.

Przykłady przenikania się różnych tradycji widoczne są na Śląsku zwłaszcza w większych ośrodkach, np. we Wrocławiu, gdzie na Starym Mieście dobrym przykładem jest tzw. „Dzielnica Czterech Świątyń”. Jest to miejsce, gdzie w bliskim sąsiedztwie znajdują się cztery różne świątynie: prawosławny sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, rzymskokatolicki kościół św. Antoniego z Padwy, ewangelicko-augsburski kościół Opatrzności Bożej oraz synagoga. Wierni uczęszczający do tych świątyń organizują dziś wspólne imprezy charytatywne, spotkania edukacyjne dla dzieci oraz ekumeniczne modlitwy.

Podobne przykłady przenikania się różnych kultur i tradycji na Śląsku widoczne są także w mniejszych miejscowościach. Z całą pewnością należy do nich także Toszek. Od średniowiecza obecne tu były wpływy zarówno polskie, jak i czeskie i niemieckie. Na przełomie XIX i XX wieku istniały w Toszku wspólnoty religijne katolicka, ewangelicka i żydowska, każda ze swoją świątynią. Wśród języków, jakimi posługiwała i posługuje się nasza społeczność, poza językiem polskim, jest także wyraźnie obecny język niemiecki oraz gwara śląska. Rezultatem tej historycznie pogranicznej lokalizacji Toszka jest m.in. przywiązanie mieszkańców do swojej „małej ojczyzny”, która w przeciwieństwie do zmieniających się okoliczności politycznych i administracyjnych, zawsze pozostawała i pozostaje punktem odniesienia dla tożsamości mieszkańców.